Empirisme is een filosofische stroming waarin gesteld wordt dat kennis uit de ervaring voortkomt. Het empirisme wordt traditioneel beschouwd als een filosofie die tegengesteld is aan het rationalisme, dat de rede en het denken aanwijst als voornaamste kennisbron. Het verzet zich ook tegen elk suggestie dat stelt dat er aangeboren kennis bestaat. Volgens het empirisme bezit de mens geen enkele vorm van aangeboren kennis en moet zijn geest opgevat worden als een onbeschreven blad (tabula rasa).
Zou je terug kunnen gaan naar dat onbeschreven blad? Is dat het doel van dat wat Nienke nu wil uitroeien – die ziekte van haar moeder. Ik heb dit weekend leren zeilen. Ik zou vanaf nu in een boot kunnen stappen en mij niet meer druk maken. Ik weet alleen niet of ik dat altijd zal onthouden. Ik heb ook leren luisteren – wel al veel eerder – dat was al bij Bo zo. Het is alleen niet een van de dingen die mij ooit goed is meegegeven. Snijders kunnen eindeloos praten – over zichzelf, maar luisteren vinden ze moeilijk.
Dat is ook niet makkelijk. Je kan met recht zeggen dat dat het allermoeilijkste is. En het is vast niet alleen zo is bij mijn familie.
Nienke lag met haar arm over mijn middel vanmorgen. Ik wist even niet waar ik was. Soms moet je brein nog opstarten. Het begint bij waar ben ik in het nu – dan komt het diagnostische script. Hoe voel ik mij en wil ik wel wakker worden -moet in naar de wc? Ongemerkt begon ik met Nienke haar hand te spelen. Ze konden niet goed tegen het wilde water. Ik had haar al mijn nivea gegeven – dat hielp.
Als een geoliede machine lagen wij op het meer die laatste dag. We draaide onze hand niet om voor wat gebeuren moest. Nog voordat onze kapitein iets zeggen kon wisten wij al wat hij bedoelde. Trok ik de touwen harder aan en wisselde we één voor één onze lichamen van de linker naar de rechterkant om het schip te kunnen draaien. We hadden het geleerd omdat we luisterde
Esther zit naast mij Nienke zit voorop bij de Fok. “Je moet Nienke haar adres vragen hoor anders doet ze het niet”, zegt ze. “Doet ze wat niet?”, vraag ik. “Jou adres vragen, natuurlijk”, zegt ze. Er schiet van alles door mij hoofd. Ik ben nog maar net alleen – het wordt een keer tijd dat ik alleen ben. Als ik straks thuis kom is mijn huis leeg.
Verder is Nienke in alles slimmer en beter dan ik, dat voelt zo. Wat ik heb zijn mijn ervaringen. Het is het enige waarmee ik voorloop op de rest. Waardoor ik soms iets kan aanvullen op wat de andere bespreken. Met de schijn dat er achter mijn simpele opmerkingen een grote wijsheid schuilgaat.
Het is logisch dat Nienke mij leuk vindt, ze had weinig keuze. Het was dat of Wouter in haar slaapzak. Het was niet zo dat ze een grote keuze had uit meerdere echte mannen. Mannen waar ze naar toe kon vluchten om Wouter te ontvluchten. De vraag is of dat nog steeds zo is op land – in de stad Amsterdam. Ik ben niet zo uniek, verre van.
Ervaring leert dat je dit niet al te overduidelijk moet tonen. En zeker niet bij Wouter. “Mag ik jullie aankomende week uitnodigen om bij mij te komen eten.”, roep ik. “Als afsluiter van dit prachtige weekend?” Esther geeft mij een knipoog. Nu moet er wel een adres worden afgegeven.
Ik heb aankomende week ochtenddienst. Vanaf 2 uur kan ik inkopen doen en de keuken in, dat kan ik wel.