Isaac Lazarus Israëls was een van de voornaamste Nederlandse schilders uit de groep van Amsterdamse Impressionisten. In 2009 werd Israëls’ Liggend naakt verkozen tot het mooiste naaktschilderij van Nederland. Het schilderij kreeg de meeste stemmen in de verkiezing georganiseerd door Oog, het tijdschrift van het Rijksmuseum Amsterdam. Het publiek kon kiezen uit 69 schilderijen van Nederlandse schilders die door een redactie waren geselecteerd, variërend van Rembrandt tot Appel. Dit naakt toont Israëls’ model Sjaantje van Ingen, op een sofa, lezend in een boek
Zou niet elke man zijn vrouw moeten schilderen? Het geduld op moeten brengen haar te laten liggen. Als ze aan het lezen is of slaapt? Tegen al zijn eigen behoeftes in. Haar niet aan te raken en zijn gevoelens moeten onderdrukken. Te zien hoe mooi ze is. Zo te concluderen dat zijn palet met verf, te mengen in duizenden tinten, nog niet voldoende is?
Zou niet elke man dat moeten doen? De tijd nemen. Zijn ogen laten verdwalen lang haar huid. Elke plooi als een weg naar iets anders toe. Nieuwe hoekjes en spannende plekken. De dingen die hij ziet die zij het liefst zou willen uitgummen. Als ze in de spiegel kijkt en ziet wat hij niet zou moeten schilderen.
Ik proef nog steeds het suikerwater in haar mond. De enzymen die tegen alles in mijn hunkering naar haar vermenigvuldigen. Als ik als geen ander haar wil zoenen. Zoenen alsof we het hebben uitgevonden. We dat elke dag weer doen. Ik dat wil schilderen. Dat wat ik proef.
Kijk haar nu liggen – die Sjaantje. Prachtig. Ik denk dat elke vrouw zo fataal kan zijn. Zij op bepaalde momenten de situatie onder controle weet houden. Een man weet te verleiden en hem weer uit het niets te temmen. Dat dat zijn geluk is – zijn redding. Want mannen moeten altijd gered worden. Omdat zij zich zelden alleen kunnen redden. Gestript van al zijn illusies.
Ze had mij gevraagd mee te gaan naar de schaatsbaan. Ik had al meteen bedacht dat het geen goed idee was. De laatste keer dat ik op schaatsen had gestaan was ik zo hard op mijn muil gegaan dat ik dacht “Mooi, klaar is het!”. Maar goed ik zag mijzelf wel met haar en met spierpijn aan de bar hangen – warme chocolademelk en zo.
Helaas, eindigend bij de eerste hulp natuurlijk – met een hersenschudding. Dikke tong en gered door haar. “Hoeveel vingers steek ik op”, zei ze. “Kut ijs” sliste ik. Mannen doen altijd dingen die ze niet moeten doen. Ze toch doen om even te laten zien hoe goed ze niet zijn. Tragische gevallen.
Vallen ja. Op je bek gaan en een eeuwigheid doorglijden. Dat je denkt “waar ga ik heen?”. Je de hele hippe gemeenschap schaatsers zwierend langs ziet glijden. En ook het meisje waar je zo’ n indruk op wilde maken. Not!
Deze kerel weet intussen wel hoe het zit met zijn motoriek. Dat hij beter gewoon met zijn poten in normale schoenen kan gaan wandelen. Dat dat voor hem al moeilijk genoeg is. En haar tekenen of schilderen, dat is minder gevaarlijk. Hij kan alleen een pot verf omgooien. Hij daarna met haar wil vrijen. Begint te stampen met je voeten, omdat ze zegt dat dat echt niet gaat gebeuren.
Toch Sjaantje?